Orkiestra Dęta
ZAPRASZAMY
WSZYSTKICH DOTYCHCZASOWYCH CZŁONKÓW ORKIESTRY
ORAZ INNYCH ZAINTERESOWANYCH
Nasza Strona na Facebooku
https://www.facebook.com/profile.php?id=61560925737530
Dni Kolbuszowej 2024r. Fot. Sebastian Augustyn
Orkiestra Dęta w Kolbuszowej ma bogatą przeszłość. Jest najdłużej działającym zespołem artystycznym przy domu kultury. Założycielem kolbuszowskiej orkiestry jest posiadający bogatą przeszłość muzyczną, żyjący do niedawna Jan Styga. W 1950 r. zgłosił się do Jana Stygi pracownik Wojewódzkiej Komendy Organizacji "Służba Polsce" – pan Kostuj. Zaproponował panu Stydze objęcie i poprowadzenie orkiestry pod Rzeszowem, gdzie były instrumenty, ale nie było kapelmistrza. Pan Styga zaproponował z kolei, aby przewieźć instrumenty do Kolbuszowej, a on na miejscu zorganizuje orkiestrę. Pan Kostuj zgodził się na to. Orkiestra (według spisanej 1. 09. 1950 r. umowy) miała składać się "z samych junaków podlegających obowiązkowi pracy w SP". Orkiestranci mieli być zwolnieni od pracy w hufcu. Chętnych było bardzo wielu.
Po przesłuchaniu rozpoczęła się praca teoretyczna i praktyczna z uczniami. Rezultatem tej ciężkiej pracy było zajęcie przez orkiestrę w czerwcu 1951 r. I miejsca na Wojewódzkim Przeglądzie Orkiestr należących do SP. Po tym sukcesie orkiestra bardzo często wyjeżdżała, uświetniając różne uroczystości, zebrania, koncerty w powiecie i poza nim.
Niespełnione oczekiwania i ambicje sprawiły, że Jan Styga 30. 10. 1954 r. czując się niedowartościowany, składa rezygnację ze stanowiska kapelmistrza w Orkiestrze Dętej w Kolbuszowej. Jego miejsce zajmuje Walenty Kazior. Został ogłoszony nabór chętnych do nauki gry na instrumentach dętych. Znów zaczęła się praca się z uczniami. Powstał prawidłowy skład małej orkiestry dętej. Repertuar dla kolbuszowskiej orkiestry pan Kazior wypożyczył od kapelmistrza orkiestry kolejowej w Rzeszowie. Przez zimę 1954/55 orkiestra wyćwiczyła kilka marszów, wiązankę krakowiaków oraz walc "Marzenie Cygana" z introdukcją i codą. Utwory te stały się repertuarem na część artystyczną akademii pierwszomajowej w 1955 r. Występ orkiestry zyskał wielki aplauz publiczności.
Zajęcia orkiestry odbywały się codziennie – trzy dni w tygodniu pan Kazior prowadził naukę gry na instrumentach nowych uczniów i dwa razy w tygodniu odbywały się próby całego zespołu. W lipcu 1955 r. Zarząd Wojewódzki SP utworzył z orkiestr SP Trzciana, Przeworsk i Kolbuszowa szesnastoosobową orkiestrę i wysłał pod "buławą" pana Kaziora na słynny Festiwal Młodzieży i Studentów do Warszawy. Tam, w połączeniu z orkiestrą SP woj. kieleckiego, gdzie kapelmistrzem był pan Strójwąs, witali delegacje zagraniczne na różnych dworcach, koncertowali w różnych punktach miasta i żegnali odjeżdżające delegacje zagraniczne. Orkiestra brała także udział w defiladzie na Placu Zwycięstwa w 360-osobowej orkiestrze SP w dniu 22 lipca 1955 r. W czasie Festiwalu orkiestranci wraz z panem Kaziorem odpisali kilka utworów z kieleckiej orkiestry. Po powrocie z Festiwalu Zarząd Wojewódzki SP przydzielił tutejszej komendzie SP autokar, którym orkiestra z zespołem tanecznym działającym przy SP wyjeżdżała w każdą sobotę i niedzielę do różnych miejscowości.
Jak wspomina kapelmistrz – Walenty Kazior – lata 1955, 56, 57 były okresem najlepszego rozwoju orkiestry. Orkiestra występowała w większości wsi i miasteczek powiatu kolbuszowskiego. Uświetniała wszystkie uroczystości, święta, akademie, rocznice w Kolbuszowej. Miała także okazję grać na stadionie "Stali" Rzeszów podczas meczu Polska – Rumunia, na Wojewódzkim Festynie Młodzieży Wiejskiej w Bratkowicach, przy powitaniu młodzieży chińskiej w Głogowie. Kapelmistrz nadmienił, iż wszystkie próby i występy orkiestry były całkowicie bezpłatne. Okres działalności w SP, później LPZ był dla członków orkiestry nieodpłatny, jednak był to najlepszy czas jej rozwoju.
Skład orkiestry był ciągle wzmacniany nowymi uczniami. Zarządzeniem władz centralnych orkiestry dęte w LPZ zostały z dniem 31 maja 1958 r. zlikwidowane. Instrumenty przejął ZW LPZ, od którego następnie przejął je nieodpłatnie kolbuszowski Dom Kultury. Niestety nowy kierownik Domu Kultury przyjął niekompletny skład instrumentów, gdyż nie porozumiał się w tej sprawie z kapelmistrzem, który automatycznie przeszedł do Dom Kultury wraz z orkiestrantami i umundurowaniem SP.
W odczuciu kapelmistrza i orkiestrantów orkiestra dla Domu Kultury była tzw. "kulą u nogi". Zajęcia orkiestry zmniejszono do 18 – 20 godzin miesięcznie (wcześniej w LPZ zajęcia odbywały się minimum 48 godzin miesięcznie). Umundurowanie (białe z byłej LPZ) uległo zabrudzeniu i zniszczeniu, co w rezultacie doprowadziło do tego, że orkiestranci występowali we własnych ubraniach. Instrumentarium także uległo zniszczeniu. Zakupiono kilka starych instrumentów po zlikwidowanej orkiestrze w LO w Pilźnie.
Jak wspomina kapelmistrz – mimo niesprzyjających warunków orkiestra zaczęła powracać do dawnej formy. W 1971 r. dzięki poparciu ówczesnego Przewodniczącego PRN – M. Hawry, kapelmistrz otrzymał kwotę 25 st. zł., za którą zakupił helikon B, klarnety i 2 alty. W 1973 r. orkiestra otrzymała nowe mundury, co – jak wspomina kapelmistrz – bardzo dodatnio wpłynęło na jej rozwój. Następnie przyznano członkom orkiestry wynagrodzenia za występy i próby (według stawek przysługującym zakładowym orkiestrom dętym). Do orkiestry powracają dobrzy muzycy, przyjmowani są też nowi członkowie. Orkiestra znów tętni życiem. W 1974 r. bierze udział w imprezie "Lato Solińskie" w Solinie. Wielkim sukcesem było zdobycie I miejsca w konkursie "Artama" w 1978 r. oraz przyznanie orkiestrze artystycznego znaku jakości. Orkiestra wykonała wówczas wiązankę pieśni i tańców góralskich J. Karasia oraz M. Fryca z Kolbuszowej. Kolejną nagrodą wywalczoną przez zespół było zajęcie 9 maja 1979 r. I miejsca w przeglądzie orkiestr w Sarzynie za wykonanie Mazura z opery "Straszny Dwór" Stanisława Moniuszki.
W 1979 roku Urząd Miasta i Gminy wycofał członkom orkiestry wynagrodzenia za próby i występy, co spowodowało spadek frekwencji na próbach, a w konsekwencji wpłynęło na poziom artystyczny orkiestry.
W dniu 21 stycznia 1980 roku orkiestra obchodzi swój Jubileusz XXV-lecie istnienia. Uroczystość tę zaszczycili swoją obecnością przedstawiciele Wydziału Kultury UW, WDK, PZChiO i Sekretarz PZPR. Z Urzędu Miasta i Gminy nikt nie przybył. Orkiestra przedstawiła 45-minutowy koncert. Podczas tego koncertu zostali przedstawieni wszyscy członkowie orkiestry.
Jak wspomina kapelmistrz, w maju 1980 roku orkiestra wystąpiła na uroczystości Święta Ludowego i w czerwcu na spartakiadzie pracowników budownictwa. Orkiestra wystąpiła w zmniejszonym składzie i prawie beż próby. W tym czasie przystępują do niej nowi uczniowie. Mimo tego próby odbywały się rzadko – zaledwie kilka razy w roku – tylko przed występami. Jedynie z uczniami miały miejsce częstsze spotkania w celu opanowania – jak to określił pan Kazior – coraz skromniejszego repertuaru orkiestry. Orkiestra poza uroczystościami państwowymi brała udział w poświęceniu sztandaru "Solidarności" w Mazurach w 1981 roku.
Umundurowanie uległo zniszczeniu, instrumenty także, po trzydziestu latach eksploatacji pozostawiały wiele do życzenia. Orkiestra już nie przyciąga jak dawniej młodzieży, która nie chce uczyć się grać na instrumentach dętych – wzrasta zainteresowanie muzyką elektroniczną. Powstają zespoły rockowe, spada popularność i zapotrzebowanie na orkiestrę dętą.
Pomimo niesprzyjających warunków orkiestra nadal istniała. Po śmierci kapelmistrza Walentego Kaziora orkiestra prowadziła próby samodzielnie i cały czas występowała. W momencie kiedy dyrektorem Domu Kultury został Wiesław Minich, on zajął się prowadzeniem orkiestry. W odróżnieniu od poprzedników miał on ukończone Studium Nauczycielskie na Wydziale Muzycznym i Szkołę Muzyczną I st. w klasie skrzypiec. Ukończył także WSP w Rzeszowie na kierunku Pedagogika Pracy Kulturalno – Oświatowej. Pod jego dyrygenturą orkiestra dokonała nagrania w Telewizji Polskiej dla programu "Swojskie Klimaty". On również zorganizował kolbuszowski Turniej Orkiestr Dętych, który odbywa się co roku do dziś. Od roku 1997 funkcję kapelmistrza objęła kolejna dyrektor MDK Aleksandra Niezgoda. Posiadała ona wyższe wykształcenie muzyczne zdobyte w Akademii Muzycznej w Krakowie na kierunku Wychowanie Muzyczne ze specjalizacją dyrygencką. Pozwoliło to w krótkim czasie bardzo podnieść poziom zespołu. Już w 1997 r. podczas II Turnieju Orkiestr Dętych w Kolbuszowej zespół otrzymał Grand Prix i wziął udział w I Międzynarodowych Spotkaniach Orkiestr Dętych "Rzeszowskie Fanfary '97". W 2001 r. orkiestra koncertowała w niemieckim Malente i francuskim Ploermel. W 2002 r. podczas kolejnej edycji kolbuszowskiego Turnieju Orkiestr gośćmi honorowymi byli muzycy z Grecji, którzy kilka miesięcy później, w październiku, gościli kolbuszowską orkiestrę u siebie – w mieście Elassona. Podczas pełnienia funkcji dyrektora domu kultury i jednocześnie kapelmistrza zakupiono nowe instrumenty i uszyte zostały nowe mundury. W 2003 r. Aleksandra Niezgoda przestała pełnić funkcję dyrektora domu kultury. Podjęła decyzję o złożeniu również buławy kapelmistrzowskiej. Nadal jednak prowadzi działalność wychowawczą w Społecznym Ognisku Muzycznym w Kolbuszowej i jest obecnie dyrektorem w Państwowej Szkole Muzycznej I st. w Kolbuszowej, jak również kapelmistrzem młodzieżowej orkiestry dętej. Od odejścia z orkiestry A. Niezgody funkcję kapelmistrza przez niedługi czas pełnił Bogdan Żądło, od którego funkcję tę przejął instruktor ds. muzyki, pracownik domu kultury Krzysztof Kłoda. Pełni ją do chwili obecnej. W ciągu tego okresu udało się nowemu kapelmistrzowi zmienić nieco repertuar orkiestry na bardziej rozrywkowy, big – bandowy.
1 - "Relacja Pana Jana Stygi z działalności Orkiestry Dętej w Kolbuszowej, Kronika Orkiestry MDK Kolbuszowa. Zapisał S. Długosz.
2 - Kronika Orkiestry Dętej w Kolbuszowej opracowana przez ob. Walentego Kaziora, kapelmistrza tej orkiestry od jej zorganizowania tj. 1.XII.1954 r. do dnia 3.V.1989r., Kronika Orkiestry MDK Kolbuszowa