ORSZAK KOLĘDNICZEJ TRADYCJI

ORSZAK  KOLĘDNICZEJ TRADYCJI

Tradycja kolędowania to stary zwyczaj. W okresie od ,,Szczepana” do „Trzech Króli” chodzili od domu do domu kolędnicy, stanowiąc nieodzowny element życia społeczności w tym świątecznym czasie. Gospodarze bardzo dbali o to by kolędnicy ich nie pominęli swoją wizytą i życzeniami. W latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku kolędnicze obyczaje zaczęły zanikać. W  pierwszej połowie lat osiemdziesiątych z inicjatywy różnych instytucji kultury z Rzeszowa i Kolbuszowej zorganizowano pierwszy Przegląd Widowisk Kolędniczych, którego celem było zachowanie od zapomnienia rodzimych tradycji świątecznych. Od lat dziewięćdziesiątych jest to ciągłe, najpoważniejsze tego rodzaju wydarzenie na terenie Podkarpacia. Wraz z ustanowieniem Święta Trzech Króli dniem wolnym od pracy, Przegląd odbywa się zawsze 6 stycznia i jest pierwszą imprezą kulturalną, Miejskiego Domu Kultury w Kolbuszowej, rozpoczynającą nowy rok. W bieżącym 2019 roku pojawiło się na nim 11 grup kolędniczych z ponad 170 ludowymi aktorami. Kolorowy tłum, zawładnął kolbuszowskim obiektem i innymi miejscami w okolicy. W przeciwieństwie do tak popularnych od niedawna w całej Polsce, wzorowanych na południowoeuropejskich Orszakach Trzech Króli, nasz przegląd jest bardziej spontaniczny, ludyczny, ekspresyjny, kultywujący przepiękne ludowe tradycje. Cóż każdy swoje chwali w Kolbuszowej jesteśmy dumni że po raz 36 wspólnie z Muzeum Kultury Ludowej oraz Wojewódzkim Domem Kultury w Rzeszowie przyczynić się możemy do zachowania naszego narodowego dziedzictwa.

To dziedzictwo to różnorodne widowiska, najpopularniejsze w tym roku ,,Herody”, ale też inne takie jak ,,Owsioki”, ,,Kolęda z kozą”, ,,Szczodroki” czy „Kolęda z Rajem”. Tą ostatnią po raz pierwszy przedstawił miejscowy Zespół Ludowy Górniacy. Był to z ich strony swoisty hołd  ,, chwila ciszy” dla odeszłego  niedawno do ,,krainy wiecznego kolędowania” Jana Dryji, niezapomnianego odtwórcy roli Heroda. Ta postać w tej kolędzie akurat nie występuje. Przegląd który jest konkursem sędziowało jury, którego przewodniczącym był Jerzy Dynia dziennikarz radiowy i telewizyjny, członkami: Jolanta Dragan etnograf i etnomuzykolog, Maria Kula etnolog, Jolanta Danak-Gajda etnograf, muzykolog, reprezentujący znamienite instytucje i olbrzymią wiedzę o ludowej kulturze. Kolędnicy przybyli z Giedlarowej, Grodziska Dolnego, Lubczy, Biedaczowa, Łazor, Kolbuszowej Górnej, Kamienia, Biskupic, Mazurów, Wólki Grodziskiej. Powitali ich Burmistrz Kolbuszowej Jan Zuba i Przewodniczący Rady Miejskiej Krzysztof Wilk. W tym roku oprócz występu w ciepłych pieleszach domu kultury, każdy zespół występował w terenie na rynku miejskim, przez dwie godziny szalały tam, diabły, anioły, kostuchy, dziady  inne postacie kolędnicze. Relacje z przeglądu obejrzeć będzie można w TVP  i  Radiu Rzeszów. Wysłaliśmy też kolędników na spotkania opłatkowe w Kolbuszowej Dolnej i Świerczowie gdzie Górniacy oraz  mali i dorośli kolędnicy z Lubczy zrobili niezły zamęt. Miłą niespodzianką i przerywnikiem podczas konkursu były odwiedziny muzykujących kolędników. Zagrali folkowo i dynamicznie przedstawiając kilka scen z tradycyjnego przedstawienia z nową ekspresją. W rolę dziada wcielił się prezes orkiestry Witold Wojdyło ,,nawijał” tak jak mało, który polityk potrafi (z taką gadką, wygrałby każdą debatę). Dobra muzyka, zabawne efektowne stroje, żywy występ spotkał się  z gorącym przyjęciem.

Gdy jury udało się na obrady zagrała Kapela Jurka Wrony w świątecznym składzie, zaczęli od kolęd za którymi poszły polki i oberki. Kto tylko mógł to tańczył i tym samym rozpoczęliśmy ludowy karnawał taneczny w mieście nad Nilem. Tancerze pewnie wywijaliby do rana gdyby nie to że jury zakończyło obrady i ogłosiło wynik konkursu. Bezapelacyjnie nagrodę główną ,,Złotego Turonia” zdobył Zespół Kolędniczy z Łazor gmina Harasiuki za widowisko ,,Herody”.  Górniacy za ,,Kolędę z Rajem” otrzymali pierwsze miejsce, co bardzo cieszy i świadczy o dobrej kondycji nestorów lasowiackiej sceny. Wszystkim grupom należą się ogromne podziękowania za wytrwałość  w pielęgnowaniu rdzennie polskiej kultury. Nagrody zespołom wręczyła Ewa Draus Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego stała bywalczyni przeglądów, oraz dyrektorzy instytucji organizujących. Na koniec zabrzmiało sakramentalne,, do zobaczenia za rok” i oby sił ludowym artystom nigdy nie zabrakło do niesienia dalej tradycji swoich dziadów i ojców.